Streven naar een wereld zonder type 1 diabetes
Wij voeren studies uit in België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Polen en Zweden in verband met de vroege opsporing van een verhoogd genetisch risico op type 1 diabetes en de preventie van de ontwikkeling van deze ziekte. Hier vindt u meer informatie over de studies waaraan u kunt deelnemen ter preventie van type 1 diabetes. Informatie over onze eerdere onderzoeken kunt u vinden op de Engelstalige website.
Diabetes type 1 is de meest voorkomende stofwisselingsziekte bij kinderen en jongeren. De oorzaak is een verkeerde reactie van het immuunsysteem. De eigen afweer van het lichaam valt de insuline-producerende cellen in de alvleesklier aan en vernietigt ze. Dat leidt tot storingen in de stofwisseling en tot ernstige gezondheidsproblemen. Patiënten met diabetes type 1 moeten daarom levenslang insuline spuiten, om schade te voorkomen.
In ongeveer tien procent van de gevallen treft de ziekte kinderen die al een familielid met diabetes type 1 hebben. Alle andere gevallen, dus 90 procent, komen uit families zonder familieleden met de ziekte. Dat betekent dat diabetes type 1 iedereen kan treffen – ook uw kind.
De ziekte wordt vaak pas herkend als er al ernstige en vaak levensbedreigende problemen ontstaan zijn. Wordt een verhoogd risico op diabetes type 1 bij kinderen echter vroeg herkend, dan zijn complicaties en misschien ook het ontwikkelen van de ziekte, te voorkomen.
Wij bieden alle ouders de mogelijkheid om hun kind tot de leeftijd van zes weken gratis te laten testen op een risico op diabetes type 1. Daarvoor zijn een paar druppels bloed al voldoende. Blijkt uit deze eenvoudige test dat er een verhoogd risico bestaat, dan kan uw kind aan een preventie-onderzoek deelnemen, de AVAnT1A-studie.
Wat is de AVAnT1A-studie?
De AVAnT1A-studie – een afkorting voor ‘Antiviral Action against Type 1 diabetes Autoimmunity’ – onderzoekt of vaccinatie tegen COVID-19 op de leeftijd van zes maanden de kans op ontwikkeling van type 1 diabetes kan verkleinen bij baby’s met een verhoogd genetisch risico. Daarnaast willen de onderzoekers in speeksel- en stoelgangstalen monitoren met welke virussen de kinderen in aanraking zijn geweest. Hierdoor kunnen de onderzoekers verbanden tussen diabetes type 1 en virale infecties in de vroege kinderjaren ophelderen.
Wat is de wetenschappelijke achtergrond?
In grootschalige, lange-termijn studies hebben onderzoekers van Helmholtz Munich (Duitsland) aangetoond dat virale infecties in de vroege kinderjaren een cruciale omgevingsfactor is die bijdraagt aan de ontwikkeling van diabetes type 1. Tijdens de COVID-19-pandemie deden GPPAD-onderzoekers nog een belangrijke observatie: na het oplopen van een SARS-CoV-2-infectie hadden kinderen met een verhoogd genetisch risico op diabetes type 1 ook een grotere kans om diabetes gerelateerde autoantilichamen te ontwikkelen. De AVAnT1A-studie wil deze relatie verder onderzoeken.
Hoe werkt de AVAnT1A-studie?
Vaccinatie tegen SARS-CoV-2
Deelnemende kinderen krijgen drie vaccins: de eerste op de leeftijd van zes maanden, de tweede drie tot zes weken later en de derde nadat nog eens acht weken zijn verstreken. Het gebruikte COVID-19-vaccin is veilig en goedgekeurd voor kinderen van zes maanden en ouder.
In de AVAnT1A-studie worden de deelnemende kinderen vooraf willekeurig in twee groepen ingedeeld. De interventiegroep krijgt het vaccin tegen SARS-CoV-2, de controlegroep krijgt een placebo-injectie zonder actieve ingrediënten. Hierbij zijn zowel de deelnemers en families als het onderzoekspersoneel “geblindeerd”, d.w.z. dat zij niet weten wie in welke groep zit. Ze komen pas te weten tot welke groep een kind behoort als het onderzoek is voltooid.
Verzameling van speeksel- en stoelgangstalen
Omdat veel infecties bij jonge kinderen vrijwel zonder symptomen verlopen, wordt aan de deelnemende gezinnen gevraagd om op regelmatige tijdstippen speeksel- (wekelijks) en stoelgangstalen (maandelijks) van hun kind te verzamelen. Uit deze monsters kunnen onderzoekers achterhalen met welke virussen de kinderen in contact zijn geweest.
Regelmatig lichamelijk onderzoek
Tijdens het onderzoek worden de gezinnen uitgenodigd voor regelmatige lichamelijke onderzoeken, waaronder het bepalen van lengte en gewicht, en het nemen van bloedstalen. De bloedstalen worden onder meer gebruikt om te testen op eilandjes-autoantilichamen, die aangeven of er al sprake is van een vroeg stadium van type 1-diabetes, en om de bloedglucose te testen. In de eerste fase van het onderzoek wordt elke drie maanden een lichamelijk onderzoek uitgevoerd, daarna elke zes maanden en na de derde verjaardag van het kind, één keer per jaar. Kinderen worden maximaal opgevolgd tot hun zesde verjaardag.
Ons onderzoeksteam kan tijdens het bezoek alle vragen over diabetes en het welzijn van het kind beantwoorden. Als een kind de eerste tekenen van de auto-immuunziekte vertoont, kan dit vroeg in het ziekteproces worden opgespoord. Hierdoor hebben gezinnen toegang tot optimale ondersteuning en informatie. Alle onderzoeken tijdens het studietraject zijn gratis.
Hoe kan mijn kind deelnemen?
Kinderen met een verhoogd genetisch risico op het ontwikkelen van diabetes type 1 worden uitgenodigd om deel te nemen aan de AVAnT1A Studie. Hun verhoogde risico wordt bepaald binnen de screening voor pasgeborenen in de Freder1k-studie, waaraan verschillende ziekenhuizen in Vlaanderen deelnemen gppad.org/be/freder1k-studie. Hierbij krijgen ouders de mogelijkheid om hun kind tot de leeftijd van 6 weken gratis te laten testen op een genetisch risico op diabetes type 1. Daarvoor zijn een paar druppels bloed al voldoende. Bovendien kunnen ook baby’s van wie de ouders of broers/zussen reeds diabetes type 1 hebben, deelnemen aan de Freder1k-studie, ongeacht waar ze wonen.
Gezinnen kunnen deelnemen aan het AVAnT1A-onderzoek als…
- hun kind niet ouder is dan drie maanden.
- hun kind een verhoogd risico heeft om diabetes type 1 te ontwikkelen. Het risico kan binnen de eerste zes levensweken worden bepaald.
Meer informatie over deelname aan de AVAnT1A-studie
Meer informatie over deelname aan deze studie:
Freder1k en AVAnT1A informatie brochure (PDF)
Contact informatie:
Als u meer wilt weten, neem dan gerust contact met ons op.
Onze studiecoördinator staat klaar om al je vragen te beantwoorden.
Studiebureau endocrinologie
UZ Leuven, Gasthuisberg
Telefoonnr.: 016/348554
E-mail: freder1kstudie@uzleuven.be
Studiebureau endocrinologie
UZ Leuven, Gasthuisberg
Herestraat 49
3000 Leuven
Telefoonnr.: 016/348554
E-mail: freder1kstudie@uzleuven.be
Prof. Dr. Kristina Casteels
UZ Leuven, Gasthuisberg
Herestraat 49
3000 Leuven
Telefoonnr.: 016/343811
E-mail: kristina.Casteels@uzleuven.be